Sprzedaż firmy czy sukcesja rodzinna?

Sprzedaż firmy czy sukcesja rodzinna?

Od ponad 20 lat nasi rodzimi przedsiębiorcy budują polską gospodarkę. Po latach walki z komunizmem, centralne planowanie zostało zastąpione prawami wolnego rynku, co pozwoliło rozwijać drobne prywatne przedsięwzięcia w duże i dynamiczne przedsiębiorstwa. Dziś przedsiębiorcy, którzy rozpoczynali biznes przed lub na początku transformacji wchodzą w taki wiek, że wykonywana dotychczas praca przestaje być priorytetem. Znaczenia nabierają takie kwestie jak realizacja pasji, czas spędzony z wnukami, podróże, wolontariat czy nowe idee biznesowe. Wszystko to sprawia, że zaczynają oni rozważać przejście na zasłużoną emeryturę. Stawiają sobie zatem pytanie: „jak zabezpieczyć biznes i majątek tworzony prze lata?”. W pierwszym odruchu znajdujemy przekazanie go dzieciom lub innym członkom rodziny. Ale czy zawsze słusznie?

Co można zrobić z firmą, kiedy przedsiębiorca chce wycofać się z prowadzenie biznesu? Poniżej zwracamy uwagę na kilka możliwości, chociaż w rzeczywistości jest ich znacznie więcej.

1. Firmę można sprzedać inwestorowi branżowemu lub finansowemu. Od razu rozwiewamy wątpliwości, że fundusze typy private equity nie kupują 100% akcji spółek, gdyż oczywiście takie przypadki również mają miejsce.
2. Biznes można sprzedaż zarządowi i/lub pracownikom. Tutaj także jest kilka możliwości finansowania (LBO, MBO, płatności z przyszłych zysków),
3. Firmę można przekazać członkom rodziny. Po pierwsze jednak któryś z członków rodziny musi chcieć przejąć biznes, a po drugie musi się do tego nadawać.
4. Można pozostawić przedsiębiorstwo we własnych rękach, oddając zarządzanie profesjonalnemu zarządowi oraz kontrolę doświadczonej i zaufanej radzie nadzorczej.
5. Finalnie można upublicznić przedsiębiorstwo poprzez giełdę, również oddając zarząd specjalistom.

Są to oczywiście nie wszystkie, ale zdecydowanie najbardziej popularne sposoby na czerpanie korzyści z wypracowanej przez lata wartości firmy.

 

Kiedy nie przekazywać biznesu?

Zdajemy sobie sprawę, że proponowanie sprzedaży firmy, a nie przekazanie jej członkom rodziny może rodzić wiele konfliktów. Zdecydowanie namawiamy do przekazywania majątku dzieciom lub innym zstępnym. Dzięki temu możemy budować wielopokoleniowe przedsiębiorstwa, których tak brak w naszej gospodarce. Niestety często jednak przekazanie firmy rodzinie jest błędem, z co najmniej trzech powodów:

1. Po pierwsze zdarzają się sytuacje, kiedy żadne z dzieci nie chce przejąć naszego biznesu. Wolą rozwijać własne pasje i zainteresowania, i nie utożsamiają się z budowanym przez przedsiębiorcę biznesem. Dzieci przedsiębiorców często są zmęczone wieloletnią protekcją rodzica i podporządkowywaniem wszystkiego firmie i chcą być jak najdalej od niej.
2. Drugą sytuacją jest kilku możliwych sukcesorów i jednoczesny brak porozumienia między nimi co do kierunków rozwoju i formy zarządzania przedsiębiorstwem. Właściciele nie chcą urazić żadnego dziecka i w rezultacie nie potrafią podzielić nowych ról. W efekcie może powstać kilka koncepcji rozwoju oraz ośrodków zarządczych, co będzie początkiem końca długoletniej budowy przedsiębiorstwa.
3. Trzecią sytuacją jest brak odpowiedniego następcy, który mógłby odpowiedzialnie przejąć nasz biznes. Sukcesja rozumiana jest często jako jednorazowy akt przekazania własności i przedsiębiorcy nie przygotowują odpowiednio swojego sukcesora. A przecież powinien on dokładnie znać przejmowane przedsiębiorstwo!

Na naszym rynku wiele jest przykładów odpowiedzialnej i przemyślanej sukcesji. Sebastian Kulczyk oraz Dominika Kulczyk-Lubomirska od lat byli zaangażowani w działalność biznesową swojego ojca. Dominika od lat ociepla wizerunek ojca, a Sebastian od młodych lat uczestniczył w spotkaniach Zarządu. Z czasem zaczął nadzorować coraz ważniejsze projekty, a z początkiem tego roku przejął stery w Kulczyk Investments.

Prawie modelową sukcesją było przejęcie sterów w grupie VOX, gdzie Piotr Voelkel Senior stopniowo uczył i przekazywał zarządzanie synowi Piotrowi juniorowi. Jest to jedna z niewielu sukcesji w historii naszego rynku, którą można brać za wzór i tym bardziej jako firma Blackpartners jesteśmy z niej dumni.

 

Indywidualna decyzja

Sukcesja to wieloletni i wieloetapowy proces przekazania własności i zarządzania członkom rodziny. Jako spółka doradzająca firmom rodzinnym, z całego serca namawiamy do planowania i przeprowadzania sukcesji rodzinnej. To właśnie firmy rodzinne budują naszą gospodarkę i pozwalają budować wielopokoleniowe majątki. Jednak jeśli brak sukcesora lub nie nadaje się on do poprowadzenia naszego przedsiębiorstwa, powinniśmy wziąć pod uwagę sprzedaż firmy. Wtedy również zapewnimy naszym dzieciom bezpieczeństwo finansowe, a jednocześnie możemy uwolnić ich zaradność, kreatywność i pomysłowość.

 

Anna Jasik – Partner, Dział Strategii
Mikołaj Lipiński – Partner, Dział Doradztwa Transakcyjnego